Apakah SLE?
Sistemik lupus eritematosus (SLE), atau lupus, adalah
penyakit kronik “autoimmune” di mana antibodi seseorang bertindakbalas dengan
tisu badan seseorang pesakit itu sendiri. Ini menjejaskan beberapa bahagian
sistem tubuh seperti kulit, sendi, buah pinggang, paru-paru, sistem saraf, atau
organ-organ lain di dalam badan. “Lupus” berasal dari perkataan Latin bererti
“serigala”. (Ini adalah kerana seorang doktor Perancis yang mula-mula merawat
pesakit lupus mengibaratkan tompok-tompok kemerahan di muka pesakit sebagai
gigitan serigala.)
Gejala yang biasa dialami oleh pesakit ialah radang kulit
dan sakit sendi (arthritis), selalunya di iringi oleh keletihan dan demam.
Penyakit SLE ada masanya tidak aktif, iaitu dapat dikawal (remission), dan ada
masanya menjadi aktif (relapse).
Terdapat beberapa jenis lupus:
- Sistemik lupus eritematosus (SLE) ialah yang biasanya dimaksudkan apabila kita sebutkan “lupus”. Gejalanya mungkin sederhana atau serius. SLE biasanya menyerang mereka yang berumur di antara 15 dan 45 tahun. Walaubagaimanapun, sebilangan kecil pengidap SLE adalah kanak-kanak dan mereka yang berusia lebih 45 tahun.
- Diskoid lupus eritematosus (DLE) merupakan penyakit kulit yang kronik di mana terdapat tompok-tompok merah (malar rash) di muka, kulit kepala, bahagian badan, kaki dan tangan. Kulit yang terlibat akan menjadi tebal dan bersisik serta mungkin meninggalkan parut. Ruam berkenaan boleh berlarutan hingga beberapa hari atau tahun dan kemungkinan akan berulang setelah sembuh. Sebilangan kecil mereka yang mengidap DLE boleh mendapat SLE di kemudian hari.
- Lupus Neonatal ialah keadaan yang boleh berlaku pada bayi yang baru dilahirkan oleh pengidap SLE. Ini mungkin disebabkan auto-antibodi di dalam darah ibu yang dipanggil anti-Ro (SSA) dan anti-La (SSB). Akibatnya, bayi ini akan mendapat radang kulit, masalah hati, dan masalah darah (low blood counts). Gejala ini akan hilang sedikit demi sedikit dalam masa beberapa bulan. Walaupun kes-kes begini jarang sekali dijumpai, namun bagi bayi yang lahir dengan masalah neonatal lupus mungkin juga mengalami masalah jantung yang mengganggu perjalanan jantung.
Pengambilan sesetengah ubat boleh menyebabkan kesan
sampingan yang menyerupai ciri-ciri seakan SLE. Keadaan ini di
panggil“drug-induced lupus”. Gejala ini akan hilang jika pengambilan ubat itu
diberhentikan. Buah pinggang dan otak jarang terjejas dalam lupus jenis ini.
Siapakah Yang Mendapat SLE?
Dianggarkan lebih kurang 90 peratus mereka yang mendapat SLE
adalah kaum wanita, sementara 10 peratus yang lain merupakan kaum lelaki dan
kanak-kanak. Bagi kaum wanita, SLE biasanya bermula semasa lingkungan umur
boleh melahirkan anak, jarang sekali semasa kanak-kanak atau setelah putus
haid.
Adalah dianggarkan di Amerika Syarikat seorang dalam 2,000
mengidap SLE. Di Jamaica pula di anggarkan seorang dalam 250 orang mengidap
SLE. Setakat ini, Malaysia tidak mempunyai sebarang statistik untuk pengidap
SLE. Ini adalah disebabkan SLE mempunyai pelbagai gejala dan melibatkan
pelbagai disiplin, akibatnya penyakit ini amat sukar untuk dikesan.
Statistik di Amerika Syarikat pula menunjukkan wanita
Amerika berkulit hitam berisiko lebih tiga kali ganda untuk mendapat SLE
berbanding wanita Amerika berkulit putih. Ia juga dikatakan lebih kerap berlaku
di kalangan wanita berketurunan Hispanik (Latin Amerika), Asia, dan penduduk
asli Amerika. Walaupun SLE boleh melibatkan beberapa orang dalam sebuah
keluarga, risiko ahli-ahli keluarga, seperti anak dan adik beradik lelaki atau
perempuan, untuk mengidap SLE adalah sangat rendah.
Apakah Yang Menyebabkan SLE?
Walaupun SLE boleh menyerang beberapa orang ahli keluarga,
“gene lupus” yang khusus belum lagi dikenalpasti.
Kajian menyarankan ada beberapa “gene” mungkin boleh
menentukan kebarangkalian seseorang itu diserang SLE. Gen ini juga dapat menentukan
sama ada tisu atau organ yang terlibat serta tahap seriusnya penyakit SLE yang
dialami. Bagaimana pun gen sahaja tidak sepenuhnya memainkan peranan.
Sebaliknya para saintis sedang mengkaji faktor-faktor lain yang turut
menyumbang kepada punca SLE. Antara sebab-sebabnya ialah sinaran cahaya
matahari, tekanan emosi, pengambilan ubat-ubat tertentu, dan juga kuman virus.
SLE merupakan penyakit auto-imun yang terjadi apabila sistem
daya tahanan badan menjadi bercelaru dan mula melawan tisu-tisunya sendiri.
Puncanya tidak diketahui tetapi kemungkinan besar ia disebabkan oleh gabungan
faktor-faktor keturunan, alam sekitar, serta hormon. Ia berlaku melalui
pengeluaran auto-antibodi yang melawan sel-sel normal seseorang. Itu
menyebabkan keradangan pada beberapa bahagian tubuh yang boleh merosakkan organ
dan tisu.
Jenis antibodi yang lazim didapati dalam pengidap SLE
dipanggil antibodi antinuklear (antinuclear antibody) kerana ia bertindakbalas
dengan bahagian nukleus sel. Para saintis masih belum dapat memahami semua
faktor yang menyebabkan keradangan dan kerosakan tisu dalam penyakit SLE.
Apakah Gejala-gejala SLE?
Setiap pesakit mempunyai gejala yang berbeza-beza, iaitu
samada sederhana atau serius. Gejala ini juga boleh datang dan pergi. Namun
gejala SLE yang lazim ialah sendi bengkak dan sakit (arthritis), demam yang
tidak diketahui puncanya, dan keletihan yang amat sangat. Terdapat juga
tompok-tompok merah (malar rash) di pipi dan hidung seperti bentuk “kupu-kupu”.
Ruam juga boleh timbul di muka dan telinga, di bahagian atas kedua lengan dan
tangan, bahu dan dada. Oleh kerana pengidap SLE sensitif kepada cahaya matahari
(fotosensitif) tompok-tompok merah ini akan menjadi lebih teruk selepas
terdedah kepada matahari. Samada seseorang itu mendapat gejala yang serius atau
tidak berbeza dari seorang kepada seorang yang lain.
Ciri-ciri penyakit ialah:
- Demam, keletihan, dan penurunan berat badan
- Sakit dan bengkak sendi (arthritis) selama beberapa minggu
- Tompok-tompok merah menyerupai kupu-kupu di pipi dan hidung
- Tompok-tompok merah di kawasan kulit yang terdedah kepada sinaran matahari
- Ulser di mulut dan hidung berlarutan lebih sebulan
- Rambut gugur secara bertompok-tompok atau di sekeliling (hair line)
- Sawan, strok dan gangguan mental
- Risiko untuk mendapat darah beku
- Kerap keguguran bayi
- Darah atau protein dalam air kencing menunjukkan gangguan sistem buah pinggang
- Bilangan sel darah putih atau sel darah merah rendah
RAWATAN
Pesakit harus mengelakkan faktor-faktor yang mungkin
memparahkan lagi keadaan penyakit, seperti pendedahan kepada sinar matahari
pada mereka yang fotosensitif, trauma, pembedahan, kehamilan dan keresahan.
Dadah penskrin sinar matahari berkesan untuk melindungi sebahagian pesakit yang
fotosensitif. Pesakit asimptomatik atau yang tidak teruk keadaannya mungkin
tidak perlu diberi sebarang rawatan. Dadah salisilat dan agen-agen
antiperadangan bukan steroid (NSAID) mungkin berguna untuk mengurangkan
gejala-gejala artritis dan serositis. Dadah kortikosteroid topikal mungkin
diperlukan untuk merawat beberapa manifestasi kulit, manakala dadah
imunosupresif (sitotoksik) pula mungkin diperlukan untuk beberapa manifestasi
ginjal. Walau bagaimanapun, dadah imunosupresif mempunyai beberapa kesan
sampingan yang mungkin boleh memparahkan keadaan penyakit dan pemberiannya
memerlukan pengawasan doktor pakar.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan